|  | Text | Quellenangaben | 
|  | VASSUS DOMINICUS oder Vasallus 
Dominicus. |  | 
|  | In Ansehung der allgemeinen Bedeutung der 
Wörter Vassus und 				
				Vasallus 
				waren alle 
Königliche 
Beamte Vassi Dominici. |  | 
|  | Insbesondere aber scheinen diejenigen 
Nobiles 
oder Adeliche also 
				genannt zu seyn, welche vom 
Könige 
				gewisse
				Güter zu 
Lehen hatten, | 
	Capit. Caroli M. de Anno 779. … Similiter et 
Vassi nostri, si hoc non adimpleverint, beneficium et 
honorem perdant; Capit. Pipini R. Ital. de An. 797. 
… Qui honorati beneficia et ministeria tenent, vel in 
vassalatico honorati sunt; Capitul. Caroli Calvi Tit. 
LII. Episcopi, Abbates, Comites ac Vassi Dominici 
ex suis honoribus de unoquoque manso 
indominicato donent denarius duodecim de manso 
ingenuili, quatuor denarios de censu dominicato, et 
quatuor de facultate mansuarii etc, | 
|  | und davor bald diese bald jene 
Dienste				
				
				verrichten 
				musten. | 
	Lib. IV. Capitular. c. 24. Vassi quoque et 
Vassalli nostri, nobis famulantes. 
	Lib. IV. c. 69. 
Vassi vero nostri et ministeriales. | 
|  | Sie wurden also  
				
gebraucht, die 
				Grentzen zu 
beschützen, dem Könige und der Königin (als 
welche auch ihre Hof-Bediente hatte) am 
				Hofe 
aufzuwarten. | 
	Lib. IV. Capitular. … De Vassis nostris, qui ad 
marcham nostram constituti sunt custodiendam aut 
in longinquis regionibus sua habent beneficia, vel 
res proprias, vel etiam nobis assidue in palatio 
nostro serviunt, et ideo non possunt assidua 
custodire placita. Capitul II. Caroli M. de Anno 812. 
c. 7. De Vassis Dominicis, qui adhuc intra causam 
serviunt, et tamen beneficia habere noscuntur, 
statum est, ut quicunque ex eis cum damno 
Imperatoris domi remanserint; Capitular. Caroli 
Calvi T. XXXVI. … Vasalli | 
|  | {Sp. 705|S. 366} |  | 
|  |  | 
	
		|  | nostri, nobis et nostrae conjugi 
famulantes. |  | 
|  | Sie musten den König mit ihren Vasallen in 
den
			Krieg begleiten. | Ibid. in fin. … Vasalli nostri cum tantis 
hominibus, sicut eis commoditas fuerit, nobiscum 
remaneant, et nobiscum pergant. | 
|  | Sie wurden auch mit als Missi verschickt. | Capit. V. Ludovici Pii de A. 819. … Vassi vero 
nostri et ministeriales, qui Missi sunt, ubicunque 
venerint, conjectum accipiant. | 
|  | Sie waren bißweilen, wenn der König Gericht 
hielte, mit gegenwärtig, wenn anders der in dem 
sonsten nicht durchgehends glaubwürdigen 
Chronico Laurishamensi ad An. 776. beym 
Freher 
…  angeführten Uhrkunde, zumahl da sie das 
Kloster selbst betrifft zu trauen, allwo es zum 
Beschluß also lautet: Tunc nos (sc. Karolus gratia 
Dei Rex Francorum) una cum fidelibus nostris, id 
est, Hagino, Rothlando, Wichingo, Frodegario, 
comitibus et Vassis nostris, Theodorico, Bertholdo, 
Alburino, Frodberto, Gunthmaro, taliter visi fuimus 
judicavisse. |  | 
|  | Eigentlich aber sassen sie mit in denen placitis 
der Missorum und Comitum, | wie aus 
				unterschiedenen 
Urkunden erhellet. 				
z.E. 
	In einer de
				An. 853. beym 
	Mabillon de Re 
Diplom. … Cum in Dei nomine resideret Udulricus 
Commis - - - una cum Artaldo, Stephano, et 
Teuderedo Vassi Dominici. In einer andern de An. 
870. ibid. … Cum in Dei nomine resideret 
Berunardus Comes Marchio Missus - - - una cum 
Leopardo et Adalberto vasos dominicos etc. Und 
ferner: Tunc nos Missus et vasi dominici et 
supradicti Judices ordinavimus. Noch in einer vom 
				Jahr 874. … 
	Nos Heribaldus Comes sacri palatii - - - 
erantque ibi nobiscum residentes Adelbertus 
scabinus de Camerino, Lamfridus et Majolfus 
scabini de Teate, Johannes scabinus de Balva - - 
Erifredus et Rainarda et lieuteri Bassi Dominici,
	Judicium de Anno 738. in Append. Auctor. Veter. 
beym Baluz
				Tom. 
	II. Capit. … Cumque residerent 
Missi - - et perordinatione de suos Missos id est 
Waltario - - - et Vassis dominicis, id est 
Rodestagnus, et Abundantius, et Judices etc. 
Ferner: Tunc nos Missi, Vassi dominici et judices 
interrogavimus etc. | 
|  | Daß sie aber, wie die Scabini, denen Grafen 
solten ausdrücklich zugegeben gewesen seyn, um 
ihnen in ihren Gerichten und 				
			Urtheilen behülfflich zu 
seyn, und daß sie zu dem Ende von dem Könige in 
die 
				Provintzen geschickt worden, wie Koppe 
				meynet, lässet sich wenigstens |  | 
|  | 
	weder aus dem Capitul. Ludovici Pii 823. … 
	Episcopis iterum Abbatis et Vassis nostris, et 
omnibus fidelibus laicis dicimus, ut comitibus ad 
justitias faciendas adjutores sitis, noch aus dem 
Capitul. Caroli Calvi … Ut Episcopi atque Abbates 
et comites ac vassi nostri et omnes fideles laici 
concordi dilectione et unanimi voluntate ad Dei et 
sanctae ecclesiae ad nostrum et regni nostri 
	honorem et statum atque communem nostram 
salvationem sine invidia et malivolentia atque 
indebita contentione communiter decertare 
procurent, ut pax et Justitia et vera cum dei 
voluntate concordia inter nos omnes et in regno 
nostro maneat,  |  | 
|  | erweisen, massen man solches alsdenn auch 
allen andern 				
				
				Unterthanen zuschreiben müste. |  | 
|  | {Sp. 706} |  | 
|  | Weil sie also gleichfalls zum öfftern als 
Königliche Befehlshaber anzusehen waren, so 
konnte jemand, der sich ihnen in dergleichen 
			Befehl 
wiedersetzte, das 
				Leben verwürcken. | Lib. III. Capitul. … Si quis super 
Missum 
Dominicum cum collecta et armis venerit, et 
missaticum illi injunctum contradixerit - - de vita 
componat Simili modo Dominus imperator de suis 
Vassis judicavit. | 
|  | Sie stunden dieserwegen in besonderm 
Ansehen. | Capit. Ludovici Pii vom Jahr 823. … 
Vassi 
quoque et Vassalli nostri nobis famulantes volumus, 
ut condignum apud omnes habeant honorem, sicut 
a genitore nostro et a nobis saepe admonitum 
est. | 
|  | Sie durften nicht in 
Person schwören. | Capitular. Karlomanni … Honorem etiam talem 
nostris Vassis dominicis concedimus, ut ipsi non 
sicut reliqui, manu propria sacramentum jurent, sed 
melior homo illorum et credibilior illud agere non 
differat. | 
|  | Die Vornehmen unter ihnen wurden gewisser 
massen denen geringern Grafen gleich gehalten, 
wie aus dem Decretali precura beym Balutz … 
zuschliessen, wo einem Vasso dominico, der zwey 
hundert casatos besitzt, eben so wohl eine media 
libra zur Allmose angeschlagen wird, als einem 
mediocri comiti. |  | 
|  | Sie hatten hinwiederum ihre liberos homines als Vasallen unter sich: | 
	Capit. II. Caroli M. de An. 812. … de 
	Vassis 
dominicis - - statum est, ut - - - vasallos suos 
casatos secum non retineant, sed cum comite, 
cujus pagenses sunt, ire permittant. Capitul. Caroli 
Calvi … Ut Episcopi - - comitum ac Vassallorum 
nostrorum hominibus etc. | 
|  | Es ist dabey glaublich, daß sie über solche, und 
überhaupt auf ihren Gütern, die 
				Gerichtsbarkeit 
gehabt; und wird dieserwegen an unterschiedenen 
				Orten, von ihrem 
Richter-Amte gesprochen, z.E. in 
Capitul. Caroli Calvi … Ut Comites et Missi 
Vassi 
nostri et Ministeriales regni nostri, unusquisque 
secundum ordinem et dignitatem ac possibilitatem 
suam, pacem et justitiam in suis ministeriis faciant, 
et juste omnes sub dei respectu judicent. |  | 
|  | Doch waren sie denen Grafen in gewissen 
Fällen unterworffen. | 
	Capitul. Caroli M. de A. 779. … Et si 
	vassus 
noster justitias non fecerit, tum et comes et Missus 
ad ipsius causam sedeant, et de suo vivant, 
quousque justitiam faciat. Capit. Karlomanni … De 
nostris quoque Dominicis Vasallis jubemus, ut si 
aliquis praedas egerit, comes, in cujus potestate 
fuerit, ad emendationem eum vocet etc. Capitul. 
Lotharii IV, … Si autem Vasallus noster in hac culpa 
lapsus fuerit, sicut, supra per comitem distringatur. 
Quodsi non audierit, nobis innotescat, antequam in 
vinculis mittatur. | 
|  | Ubrigens ist aus ihrem 
Ansehen,				
				Verrichtungen 
etc. leicht zu 
				schliessen, daß sie aus dem ordine 
Nobilium oder dem Adel-Stande gewesen. |  | 
|  |  |  |